Artykuły
Nr 1(6) (2014): Polityka prawdy
Nudna prawda i osiągnięcia badań systemowych
Abstrakt
Artykuł wychodzi od krytycznego namysłu nad znanym sloganem J. Mackiewicza „tylko prawda jest ciekawa”, traktując go jako odzwierciedlenie jednego z możliwych podejść do problemu zaangażowania poznania i neutralności wiedzy. Następnie wykorzystuje narzędzia pojęciowe teorii systemów Niklasa Luhmanna do analizy stanowisk wyrażanych w tej sprawie w socjologii. W konkluzji wysuwa twierdzenie, że utrzymanie tożsamości socjologii jako nauki jest zależne od jej powodzenia w przyjmowaniu deflacyjnej, a nie inflacyjnej koncepcji wiedzy i budowania teorii o wystarczającym poziomie złożoności. To zaś pozwala na postawienie wniosku, że prawda jest raczej nudna, a społeczna rola socjologii sprowadza się do wskazywania, jaka wiedza o społeczeństwie jest wiedzą pewną, a jaka nie.
Bibliografia
- Baraldi C., Corsi G., Esposito E. 1997. GLU. Glossar zu Niklas Luhmanns Theorie sozialer Systeme, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
- Bruun H. 2008. Objectivity, value spheres, and “Inherent laws” on some suggestive isomorphisms between Weber, Bourdieu, and Luhmann. „Philosophy of the Social Sciences” 2008, nr 1(38), s. 97–120.
- Elias N. 2003. Zaangażowanie i neutralność, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Esposito E. 1999. Das problem der Reflexivitaet in den Medien und in der Theorie, [w:] Widerstaende der Systemtheorie, red. A. Koschorke, C. Vismann, Akademie Verlag, Berlin, s. 113–120.
- Esposito E. 2004. The arts of contingency, „Critical Inquiry” 2004, nr 1(31), s. 7–25.
- Gałęzowska I. 1928. Na rozdrożu socjologizmu, Księgarnia L. Fiszera, Łódź–Katowice.
- Habermas J., Luhmann N. 1971. Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie – was leistet die Systemforschung?, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
- Knodt E. 1994. Toward a non-foundationalist epistemology: the Habermas/Luhmann controversy revisited, „New German Critique” 1994, nr 51, s. 77–101.
- Kozakiewicz H. 1983. Inna socjologia. Studium zapoznanej metody, PWN, Warszawa.
- Leydesdorff L. 2006. The knowledge-based economy: modeled, measured, simulated, Universal Publishers, Boca Raton.
- Luhmann N. 1967. Soziologische Aufklärung, „Soziale Welt” 1967, nr 18, s. 97–123
- Luhmann N. 1976. Generalized media and the problem of contingency, [w:] Explorations in general theory in social science: Essays in honor of Talcott Parsons, red. J.J. Loubser, R.C. Baum, Effrat V., Lidz M., Free Press, New York, s. 507–532.
- Luhmann N. 1976a, The future cannot begin. temporal structures in modern society, „Social Research” 1976, nr 43, s. 130–152.
- Luhmann N. 1978. Soziologie der Moral, [w:] Theorietechnik und Moral, red. N. Luhmann & S.H. Pfürtner, Suhrkamp, Frankfurt am Main, s. 8–116.
- Luhmann N. 1984. Soziale Systeme. Grundriss einer allgemeinen Theorie, Suhrkamp, Frankfurt.
- Luhmann N. 1984a. The self-description of society: crisis fashion and sociological theory, „International Journal of Comparative Sociology” 1984, nr 1–2(25), s. 59–72.
- Luhmann N. 1989. Ecological communication, Polity Press, Cambridge.
- Luhmann N. 1990. Die Wissenschaft der Gesellschaft, Suhrkamp, Frankfurt.
- Luhmann N. 1991. Die Geltung des Rechts, „Rechtstheorie” 1991, nr 22, s. 273–286.
- Luhmann N. 1993. „Was ist der Fall?” und „Was steckt dahinter?”. Die zwei Soziologien und die Geselschaftstheorie, „Zeitschrift für Soziologie” 1993, nr 4, s. 245–260.
- Luhmann N. 1993a. Das Recht der Gesellschaft, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
- Luhmann N. 1997. Die Gesellschaft der Gesellschaft, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
- Luhmann N. 1997a. Jenseits von Barberei, [w:] Modernität und Barbarei. Soziologische Zeitdiagnoze am Ende des 20. Jahhundert, red. Maxi Miller und Hans-Georg Soffner, Suhrkamp, Frankfurt am Main, s. 219–230.
- Luhmann N. 2001. Erkenntnis als Konstruktion, [w:] tegoż, Aufsätze und Reden, Reclam, Stuttgart. s. 218–242.
- Luhmann N. 2001a. Die Paradoxie der Form, [w:] tegoż, Aufsaetze und Reden, Reclam, Stuttgart, s 243–261.
- Luhmann N. 2002. The modernity of science, [w:] Theories of distinction. Redescribing the descriptions of modernity, red. William Rasch, Stanford University Press, Stanford, s. 61–78. (w jęz. niemieckim jako rozdziałw Luhmann 1990).
- Luhmann N. 1990a. The cognitive program of constructivism and a reality that remains unknown, [w:] Selforganization: portrait of a scientific revolution, red. W. Krohn, Dordrecht, Kluver, s. 64–85.
- Mackiewicz J. 1973. Literatura contra faktologia, „Kultura” 1973, nr 7–8, s. 182–183.
- Mahlmann M. 2000. Katastrophen der Rechtsgeschichte und die autopoietische Evolution des Rechts, „Zeitschrift für Rechtssoziologie” 2000, nr (1)21, s. 247–277.
- Marody M., Giza-Poleszczuk A. 2004. Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Scholar, Warszawa.
- Podgórecki. A. 1998. Socjologiczna teoria prawa, Interart, Warszawa.
- Soin M. 2011. Fakty, wartości i „panika moralna”, „Studia Socjologiczne” 2011, nr 2(201), s. 147–163.
- Sztompka P. 2007. The Return to Values in Recent Sociological Theory, „Polish Sociological Review” 2007, nr 3(159), s. 247–261.
- Teubner G. 2002. Sprawiedliwość alienująca. O dodatkowej wartości dwunastego wielbłąda, „Ius et Lex” 2002, nr 1(1), s. 109–147.
- Touraine A. 2010. O socjologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Weber M. 2004. „Obiektywność” poznania społeczno-naukowego i społeczno-politycznego, [w:] Max Weber. Racjonalność, władza odczarowanie, red. M. Holona, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 133–194.
- Weber M. 2004a. „Wolność od wartościowania” – jej sens w naukach socjologicznych i ekonomicznych, [w:] Max Weber. Racjonalność, władza odczarowanie, red. M. Holona, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 195–242.
- Winczorek J. 2004. Socjologia prawa a integracja europejska. O pożytkach z pewnej teorii, [w:] Teoretycznoprawne wyzwania integracji europejskiej, red. L. Leszczynski, Wyd. UMCS, Lublin, s. 37–64.
- Winczorek J. 2009. Zniknięcie dwunastego wielbłąda. O socjologicznej teorii prawa Niklasa Luhmanna, Liber, Warszawa.
- Zybertowicz A. 1995. Przemoc i poznanie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
Downloads
Download data is not yet available.