Mindfulness jako nowy ethos korporacji

Abstrakt

Mindfulness z ośrodków terapeutycznych przeniknęło do życia społecznego i jest obecnie jedną z najpopularniejszych metod samopomocy (ang. self-help), która od kilku lat robi zawrotną karierę. Przez dziesięciolecia uważność była dostosowywana do świata zachodniego, a mindfulness opanowało nie tylko dyskurs akademicki związany ze zdrowiem, ale też zaczęło się coraz częściej pojawiać się w dyskusjach o zarządzaniu i przyszłości edukacji.

W pierwszej części artykułu przedstawiam zamysł uważności. Wskazuję na jej nowoczesny, zindywidualizowany oraz sekularny, charakter. W tym celu przywołuję prace Jona Kabat-Zinna, który opracował współczesną wersję uważności i zapoczątkował rewolucję mindfulness. W drugiej ukazuję zaś mindfulness jako styl życia. Poprzez sumienne wykonywanie praktyk staje się ono bowiem niejako współczesną wersją ascezy, która ma prowadzić do ogólnie pojętego dobrostanu. Budzi to skojarzenia z założeniami ascezy protestanckiej oraz ethosu kapitalizmu opisanego przez Maxa Webera.

Na szczególną uwagę zasługuje model wprowadzenia praktyki uważności do firm, o którym traktuje trzecia część artykułu. W kontekście neoliberalnego systemu wpisuje się ono w nurt rozwoju osobistego i stanowi praktyczne rozwiązania dla pracowników. Wytwarza również własną etykę, która przynależy do nurtu indywidualizmu.

Ostatnia część tekstu została poświęcona zagadnieniu McMindfulness, czyli krytyce wprowadzania uważności do firm. W tym podrozdziale prezentuję argumenty wskazujące na wykorzystanie tej techniki w celu podnoszenia zysków firmy i pacyfikacji pracowników.

Wszystkie te elementy ukazują mindfulness jako praktykę dostosowaną do warunków neoliberalnych, która przyjmuje oraz modyfikuje konkretne założenia wywodzące się z ascezy protestanckiej. W konsekwencji sprawia to, że praktykowanie medytacji powoli przestaje być jedynie metodą terapii, a staje się ogólnie obowiązującą normą w dążeniu do dobrostanu psychicznego, choć może także stać się ethosem współczesnych korporacji.