Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Artykuły

Nr 1(20) (2021): Drapieżne tożsamości

„Rasa drapieżców” w cyberświecie. Wstęp do analizy zjawiska

DOI
https://doi.org/10.51196/srz.20.6
Przesłane
18 listopada 2021
Opublikowane
01-04-2021

Abstrakt

Esej jest próbą przyjrzenia się wpływowi przekształceń kulturowych o podłożu technologicznym na kształtowanie tożsamości jednostkowej i tożsamości zbiorowych, w tym „tożsamości cyfrowej”. Rozszerzenie systemu poznawczego człowieka o Internet i cyfrowe artefakty wyzwoliło potencjał kształtowania wielowymiarowej i dynamicznej tożsamości, na przykład w postaci tworzonych ad hoc w sieci „wspólnot”; a także procesy „tożsamościowe” sztucznej inteligencji (SI) towarzyszące jej komercyjnym zastosowaniom. Na tle tych procesów omówiono kształtowanie postaw „drapieżnych” użytkowników sieci wobec siebie, problemy ofiar takich działań oraz potencjalne zagrożenia związane z rozwojem SI. Do analizy tych zjawisk zastosowano interdyscyplinarne podejście teoretyczne (socjologia, psychologia, badania nad sztuczną inteligencją). Materiał badawczy stanowiła treść przekazów medialnych (między innymi filmy i seriale dokumentalne, publicystyka dotycząca zachowań w sieci i popularyzująca SI, treści zamieszczane w mediach społecznościowych).

Bibliografia

  1. Antoniadou N., Kokkinos C.M., Markos A. 2019. Psychopatic Traits and Social Anxiety in Cyber-Space: Acontext-Dependent Theoretical Framework Explaining Online Disinhibition, „Computers in Human Behavior”, nr 99, s. 228–234.
  2. Appadurai A. 2009. Strach przed mniejszościami. Esej o geografii gniewu, tłum. M. Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Bauman Z. 2003. Razem osobno, tłum. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie.
  4. Bokszański Z. 2006. Tożsamości zbiorowe, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  5. Bostrom N. 2021. Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia, tłum. D. Konowrocka-Sawa, Helion–One Press.
  6. Branicki W. 2009. Tożsamość a wirtualność, Nomos.
  7. Brockman J., red. 2019. Possible Minds: Twenty-Five Ways of Looking at AI, Penguin Books.
  8. Brody N., Vangelisti A.L. 2017. Cyberbullying: Topics, Strategies, and Sex Differences, „Computers in Human Behavior”, nr 75, s. 739–748.
  9. Buss D.M. 2007. Morderca za ścianą. Skąd w nasz ym umyśle kryją się mordercze skłonności, tłum. A. Nowak, GWP.
  10. Castells M. 2013. Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze internetu, tłum. O. Siara, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  11. Clausewitz C. von. 1997. On War, tłum. J.J. Graham, Wordsworth Classics of World Literature.
  12. Cohen S. 2011. Folk Devils and Moral Panics, Routledge.
  13. Crowder J., Carbone J., Friess S. 2020. Artificial Psychology: Psychological Modeling and Testing of AI Systems, Springer Nature.
  14. Dutton D. 2019. Instynkt sztuki. Piękno, zachwyt i ewolucja człowieka, tłum. J. Luty, Copernicus Center Press.
  15. Elliott A. 2019. The Culture of AI: Everyday Life and the Digital Revolution, Routledge.
  16. Feijóo S., Foody M., O’Higgins Norman J., Pichel R., Rial A. 2021. Cyberbullies, the Cyberbullied, and Problematic Internet Use: Some Reasonable Similarities, „Psicothema” 33, nr 2, s. 198–205.
  17. Fortuna P., Modliński A. 2021. A(I)rtist or Counterfeiter? Artificial Intelligence as (D)Evaluating Factor on the Art Market, „The Journal of Arts, Management Law, and Society”, nr 51, s. 188–201.
  18. Frankl V.E. 1984. Homo patiens, tłum. R. Czarnecki, J. Morawski, Instytut Wydawniczy PAX.
  19. Frey C.B., Osborne M.A. 2013, The Future of Employment: How Susceptible are Jobs to Computerization? https://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/downloads/academic/The_Future_of_Employment.pdf.
  20. Gilligan J. 2001. Wstyd i przemoc. Refleksje nad śmiertelną epidemią, tłum. A. Jankowski, Media Rodzina.
  21. Goldwahgen D.J. 1999. Gorliwi kaci Hitlera. Zwyczajni Niemcy i Holokaust, tłum. W. Horabik, Prószyński i s-ka.
  22. Gray H.M., Gray K., Wegner D.M. 2007. Dimensions of Mind Perception, „Science”, nr 315, s. 619.
  23. Gray K., Wegner D.M. 2012. Feeling Robots and Human Zombies: Mind Perception and the Uncanny Valley, „Cognition”, nr 125, s. 125–130.
  24. Gray K., Knickman T.A., Wegner D.M. 2011. More Dead than Dead: Perceptions of Persons in the Persistent Vegetative State, „Cognition”, nr 121, s. 275–280.
  25. Gray K., Young L., Waytz A. 2012. Mind Perception is the Essence of Morality, „Psychological Inquiry”, nr 23, s. 101–124.
  26. Hare R. 1999. Without Conscience: The Disturbing World of the Psychopaths among Us, The Guilford Press.
  27. Henry Th.R. 1969. Paradoksy natury, tłum. J. Chmurzyński, Wiedza Powszechna.
  28. Hinds P.J., Roberts T.L., Jones H. 2004. Whose Job is it Anyway? A Study of Human-Robot Interaction in a Collaborative Task, „Human Computer Interaction”, nr 19, s. 151–18.
  29. Jarecka U. 2004. Wirtualne więzi w globalizującym się świecie, [w:] Kultura w czasach globalizacji, red. M. Jacyno, A. Jawłowska, M. Kempny, Wydawnictwo IFiS PAN, s. 256–276.
  30. Jarecka U. 2008. Propaganda wizualna słusznej wojny. Media wizualne wobec konfliktów XX wieku, Wydawnictwo IFIS PAN. https://rcin.org.pl/dlibra/publication/204131/edition/193100/content; dostęp: 30.09.2021.
  31. Jarecka U. 2018. Niezamierzone konsekwencje rozwoju technologii w kulturze wizualnej, Wydawnictwo IFIS PAN.
  32. Kamieński Ł. 2014. Nowy wspaniały żołnierz. Rewolucja biotechnologiczna i wojna w XXI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  33. Klichowski M. 2020. People Copy the Actions of Artificial Intelligence. „Frontiers in Psychology” 18. doi:10.3389/fpsyg.2020.01130.
  34. Kowalczewska K. 2021. Sztuczna inteligencja na wojnie. Perspektywa międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  35. Lem S. 2006. Rasa drapieżców. Teksty ostatnie, Wydawnictwo Literackie.
  36. Lem S. 2009. Fantastyka i futurologia, t. 2, Biblioteka Gazety Wyborczej.
  37. Lem S. 2010. Summa technologiae, Biblioteka Gazety Wyborczej.
  38. Łukasiewicz J. 2000. Eksploz ja ignorancji. Czy rozumiemy cywilizację przemysłową?, tłum. A. Rabś-Retkiewicz, Oficyna Naukowa.
  39. Maison D. 2019. Sztuczna inteligencja w życiu Polaków. Raport z badań, Conference Maison & Partners.
  40. Marquard O. 1994. Apologia przypadkowości. Studia filozoficzne, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa.
  41. Markowitz D.M., Shoots-Reinhard B., Peters E., Silverstein M.C., Goodwin R., Bjälkebring P. 2021. Dehumanization During the COVID-19 Pandemic, „Front. Psychol” 12:634543. doi: 10.3389/fpsyg.2021.634543.
  42. Melchior M. 1990. Społeczna tożsamość jednostki (w świetle wywiadów z Polakami pochodzenia żydowskiego urodzonymi w latach 1944–1955), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  43. Menzel P., D’Aluisio F. 2002. Robo sapiens: cz y roboty mogą myśleć?, tłum. K. Tchoń, G+J Gruner +Jahr.
  44. Moretti F. 2016. Wykresy, mapy, drzewa. Abstrakcyjne modele na potrzeby historii literatury, tłum. T. Bilczewski, A. Kowalcze-Pawlik, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  45. Nijakowski L.M. 2010. Pornografia. Historia, znaczenie, gatunki, Iskry.
  46. Nita A., Wasilewski J., red. 2011. Instrukcja obsługi tekstów. Metody retoryki, GWP.
  47. Oleś P. 2012. Tożsamość osobista i społeczna – płynna czy określona? [w:] W. Łukaszewski, D. Doliński, A. Fila-Jankowska, T. Maruszewski, A. Niedźwieńska, P. Oleś, T. Szkudlarek. Tożsamość. Trudne pytanie kim jestem, Smak Słowa, s. 115–126.
  48. Peluchette J.V., Karl K., Wood Ch., Williams J. 2015. Cyberbullying Victimization: Do Victims’ Personality and Risky Social Network Behaviors Contribute to the Problem?, „Computers in Human Behavior”, nr 52, s. 424–435.
  49. Pinker S. 2015. Zmierzch przemocy. Lepsza strona naszej natury, tłum. T. Bieroń, Zysk i S-ka.
  50. Ptaszynski M., Lempa P., Masui F., Kimura Y., Rzepka R., Araki K., Wroczynski M., Leliwa G. 2019. Brute-Force Sentence Pattern Extortion from Harmful Messages for Cyberbullying Detection, „Journal of the Association for Information Systems” 20, nr 8, s. 1075–1128.
  51. Rose G. 2010. Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  52. Saltik I., Erdil D., Urgen B.A. 2021. Mind Perception and Social Robots: The Role of Agent Appearance and Action Types, „HRI ‘21 Companion: Companion of the 2021 ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction”, March, s. 210–214.
  53. Sautoy M. du 2020. Kod kreatywności. Sztuka i innowacje w epoce sztucznej inteligencji, tłum. T. Chawziuk, Copernicus Center Press.
  54. Searle J.R. 1995. Umysł, mózg i nauka, tłum. J. Bobryk, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  55. Sedláček T. 2012. Ekonomia dobra i zła. W poszukiwaniu istoty ekonomii od Gilgamesza do Wall Street, tłum. D. Bakalarz, Studio EMKA.
  56. Shergill S.S., Bays P.M., Frith C.D., Wolpert D.M. 2003. Two Eyes for an Eye: The Neuroscience of Force Escalation, „Science”, nr 301, s. 184.
  57. Simmel G. 2006. Obcy, [w:] tenże, Most i drzwi. Wybór esejów, tłum. M. Łukasiewicz, Oficyna Naukowa, s. 204-212.
  58. Skarga B. 2004. Międz y „mogę” i „muszę”, [w:] Dramat przemocy w historycznej perspektywie, red. J. Chrobaczyński, W. Wrzesiński, Wydawnictwo WAM, s. 77–89.
  59. Spitzer M. 2021. Epidemia smartfonów. Czy jest zagrożeniem dla zdrowia, edukacji, społeczeństwa?, tłum. M. Guzowska, Dobra Literatura.
  60. Suler J. 2004. The Online Disinhibition Effect, „Cyberpsychology & Behavior: The Impact of the Internet, Multimedia and Virtual Reality on Behavior and Society” 7, nr 3, s. 321–326.
  61. Szpunar M. 2019. Kultura algorytmów, Wydawnictwo IDMiKS UJ.
  62. Tegmark M. 2019. Życie 3.0. Człowiek w erze sztucznej inteligencji, tłum. T. Krzystoń, Prószyński i S-ka.
  63. Turkle S. 2005. The Second Self. Computers and the Human Spirit, The MIT Press.
  64. Turkle S. 2017. Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other, Basic Books.
  65. Vaidhyanathan S. 2018. Antisocial media. Jak Facebook oddala nas od siebie i zagraża demokracji, tłum. W. Mincer, K. Sosnowska, Wydawnictwo AB.
  66. Vidal-Naquet P. 2003. Czarny łowca. Formy myśli i formy życia społecznego w świecie greckim, przekład zbiorowy, Prószyński i S-ka.
  67. Wachs S., Wright M.F., Vazsonyi A.T. 2019. Understanding the Overlap between Cyberbullying and Cyberhate Perpetration: Moderating Effects of Toxic Online Disinhibition, „Criminal Behaviour and Mental Health” 29, nr 3, s. 179–188.
  68. Walsh T. 2018. To żyje! Sztuczna inteligencja: od logicznego fortepianu po zabójcze roboty, tłum. W. Sikorski, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  69. Watt Smith T. 2017. Księga ludzkich uczuć. Ciekawość, empatia, odwaga, rozkosz, pogarda oraz wiele innych, tłum. J. Konieczny, Wydawnictwo AB.
  70. Wilen-Daugenti T. 2012. Society 3.0. How Technology is Reshaping Education, Work and Society, Peter Lang Publishing.
  71. Yampolskiy R.V. 2020. Wstęp: wprowadzenie do bez pieczeństwa i ochrony sztucznej inteligencji, [w:] R.V. Yampolskiy, Sztuczna inteligencja. Bezpieczeństwo i zabez pieczenia, tłum. P. Fabiańczyk, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. XI– XXV.
  72. Zimbardo Ph. 2008. Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?, przekład zbiorowy, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  73. Zuboff S. 2020. Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy, tłum. A. Untershuetz, Zysk i S-ka.
  74. https://itp.live/content/5994-cgi-virtual-influencers-2019; dostęp: 1.06.2021.
  75. https://www.computerworld.pl/news/Cyberprzestepstwa-wPolsce-sa-statystycznie-niewidoczne,413041.html; dostęp: 1.10.2021.
  76. http://www.komputerwfirmie.pl/itbiznes/1,54788,4317766.html; dostęp: 1.06.2021.
  77. https://plblog.kaspersky.com/7-oszustw-popularnych-w-internecie/4383/; dostęp: 27.05.2021.
  78. https://www.britannica.com/topic/cybercrime; dostęp: 8.10.2021.
  79. https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Samobojstwo-Aniodzyskano-film-z-zajscia-w-klasie-n21739.html#tri; dostęp: 1.04.2021.
  80. https://uwaga.tvn.pl/reportaze,2671,n/zyja-z-pietnem-smierci-anioficjalna-strona-programu-uwaga-tvn,137724.html; dostęp: 1.04.2021.
  81. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1567597,1,dziecko-wybralo-smierc-winnych-brak.read; dostęp: 1.04.2021.
  82. https://poland.us/strona,25,39620,0,kasia-lenhardt-polska-modelkapopelnila-samobojstwo-przez-hejt-w-sieci.html; dostęp: 1.04.2021.
  83. https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,3901940. html; dostęp: 1.04.2021.
  84. https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/koszmar-gimnazjalistow-oni-odebrali-sobie-zycie/w0ehcgq; dostęp: kwiecień 2021; dostęp: 1.04.2021.
  85. http://hejtstop.pl/; dostęp: 1.04.2021.
  86. https://marketingprzykawie.pl/espresso/wszyscy-slyszeli-ale-nikt-nie-wysluchal-adrian-w-nowej-kampanii-porusza-temat-samobojstw/; dostęp: 1.04.2021.
  87. S. Elliot, Critics to Marketers: Suicide Is No Joke: https://www.nytimes.com/2007/03/14/business/media/14adco.html; dostęp: 27.05.2021.
  88. https://uprzedzuprzedzenia.org/czym-mowa-nienawisci/#; dostęp: 30.09.2021.
  89. https://kobieta.wp.pl/hogging-pigging-jakis-cham-zrobil-ze-mnie-posmiewisko-6605267313683104a?fbclid=IwAR2SbeBppAJ8Ir22LXyxWHM4bQmN_CFrWMUJM__0lvlwQEpPSdCz3OMBOEY; dostęp: 30.09.2021.
  90. https://cyfrowa.rp.pl/it/61195-facebook-epicentrum-dezinformacjisprzata-go-35-tys-osob; dostęp: 27.05.2021.
  91. https://www.kancelariasledcza.pl/oszusci-matrymonialni-zameryki-wykorzystuja-zdjecia-z-internetu-i-wyludzaja-pieniadze/; dostęp: 27.05.2021.
  92. https://cyfrowa.rp.pl/technologie/34860-si-wykryje-oszustamatrymonialnego-kto-najczesciej-sciemnia-i-jak; dostęp: 27.05.2021.
  93. https://www.rp.pl/Spoleczenstwo/201219782-Marsz-StrajkuKobiet-pod-domem-Jaroslawa-Kaczynskiego.html; dostęp: 27.05.2021.
  94. http://www.deon.pl/wiadomosci/swiat/art,28403,200-tys-ofiar-ataku-cybernetycznego-w-150-krajach.html; dostęp: 27.05.2021.
  95. https://gazetakrakowska.pl/krakow-znalazl-robaki-wczekoladkach-kupionych-w-biedronce-aktualizacja/ar/c3-14675349; dostęp: 27.05.2021.
  96. https://wiadomosci.onet.pl/swiat/oburzeni-wstrzasneli-swiatemwalcza-na-ulicach-miast/tslv0; dostęp: 1.04.2021.
  97. https://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/downloads/academic/The_Future_of_Employment.pdf; dostęp: 30.09.2021.
  98. http://nauka.newsweek.pl/elon-musk-o-sztucznej-inteligencjizagrozenie-na-newsweek-pl,artykuly,350616,1.html#najnowszeAR%5C; dostęp: 30.09.2021.
  99. https://www.cnbc.com/2018/03/13/elon-musk-at-sxsw-a-i-ismore-dangerous-than-nuclear-weapons.html; dostęp: 8.10.2021.
  100. https://futurism.com/a-breakthrough-ai-can-now-predict-whichbabies-will-develop-autism/: 8.10.2021.
  101. https://mwi.usma.edu/artificial-intelligence-future-warfare-justnot-way-think/; dostęp: 30.09.2021.
  102. http://puczynski.gadzetomania.pl/4609,bog-jest-algorytmem; http://wiadomosci.onet.pl/zrodla/amazon/technologia-w-sluzbieczlowieka-roboty-zyskuja-na-znaczeniu/; dostęp: 27.05.2021.
  103. https://wiadomosci.wp.pl/roboty-same-bombarduja-celeusa-testuja-kontrowersyjna-technologie-6124318533449345a; dostęp: 27.05.2021.
  104. https://www.nytimes.com/2000/11/07/science/a-conversationwith-anne-foerst-do-androids-dream-mit-working-on-it.html; dostęp: 27.05.2021.
  105. https://ncplusgo.pl/Collection/Asset?codename=czlowiek-20-czy-zostaniemy-cyborgami-1; dostęp: 27.05.2021.
  106. https://nt.interia.pl/technauka/news-robot-dziecko-ktory-czuje-bol,nId,4339697; dostęp: 30.05.2021.
  107. https://poptown.eu/humanoidalny-robot-pokaze-swojeautoportrety-na-wystawie/; dostęp: 30.05.2021.

Downloads

Download data is not yet available.