Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

No. 1(22) (2022): The Return of Metaphysics

The Metaphysical Function of the Narrative: An Analysis Based on Hegel’s “Phenomenology of Spirit”

DOI
https://doi.org/10.51196/srz.22.16
Submitted
July 4, 2022
Published
2022-12-31

Abstract

The aim of this article is to characterise the metaphysical function of the narrative. First, the text describes Aristotle’s classic paradigm about narrative. Second, attention is drawn to the usefulness of Mieke Bal’s narratological apparatus in contemporary research on the subject of narration. Hegel’s Phenomenology of Spirit is analysed in terms of multi-perspectivity and with the adoption of the category of focalisation, which helps to clarify a change in the narrative agent. In this context, attention is drawn to the structural similarity of Hegel’s text and James Joyce’s Ulysses. In conclusion, the metaphysical perspectives resulting from a rejection of Aristotle’s paradigm are indicated. In this context, the Phenomenology of Spirit is a positive example of a work going beyond the horizons of Lyotard’s postmodern critique of grand narratives. On this basis, the article suggests the possibility of rejecting the classical opposition between narrative and metaphysics.

References

  1. Anzelm z Canterbury. 2015. O gramatyku. Dialog o paronimach, tłum. M. Malmon, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  2. Arystoteles. 1983. Metafizyka, tłum. K. Leśniak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  3. Arystoteles. 1988. Retoryka – Poetyka, tłum. H. Podbielski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  4. Bachtin M. 1982. Problemy literatury i estetyki, tłum. W. Grajewski, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
  5. Bal M. 2012a. Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, tłum. E. Kraskowska, E. Rajewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  6. Bal M. 2012b. Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, tłum. M. Bucholc, Narodowe Centrum Kultury.
  7. Borges J.L. 1972. Biblioteka Babel, tłum. A. Sobol-Jurczykowski, [w:] tegoż, Fikcje, tłum. K. Piekarec, A. Sobol-Jurczykowski, K. Wojciechowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 65–73.
  8. Borkowski T. 2018. Narracja. Nowa perspektywa w nauce?, „Horyzonty Wychowania” 42, s. 147–158.
  9. Brentano F. 2012. Arystoteles i jego światopogląd, tłum. S. Kamińska, Księgarnia Akademicka.
  10. Burzyńska A. 2004. Kariera narracji. O zwrocie narratywistycznym w humanistyce, „Teksty Drugie”, nr 1–2 (85–86), s. 43–64.
  11. Carr D. 2014. Experience and History: Phenomenological Perspectives on the Historical World, Oxford University Press.
  12. d’Hondt J. 1966. Hegel et Marivaux, „Europe”, nr 44, s. 323–337.
  13. Feyerabend P.K. 1999. Dialogi o wiedzy, tłum. J. Nowotniak, Wydawnictwo Aletheia.
  14. Fichte J.G. 2002. Powołanie człowieka, tłum. A. Zieleńczyk, Wydawnictwo ANTYK.
  15. Fludernik M. 1986. Narrative and Its Development in “Ulysses”, „The Journal of Narrative Technique” 16, nr 1, s. 15–40.
  16. Garbula J.M. 2020. Teksty narracyjne – analiza strukturalno-funkcjonalna, „Prima Educatione”, nr 4 (73), s. 73–84.
  17. Goethe J.W. 2020. Lata nauki Wilhelma Meistra, tłum. W. Kunicki, E. Szymani, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego.
  18. Hegel G.W.F. 1963. Fenomenologia ducha, t. 1, tłum. A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  19. Hegel G.W.F. 1965. Fenomenologia ducha, t. 2, tłum. A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  20. Hegel G.W.F. 1967. Wykłady o estetyce, t. 3, tłum. A. Grabowski, A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  21. Heidegger M. 1997. Źródło dzieła sztuki, tłum. J. Mizera, [w:] tegoż, Drogi lasu, tłum. J. Gierasimiuk, R. Marszałek, J. Mizera, Wydawnictwo Aletheia, s. 7–62.
  22. Heidegger M. 2000. Z rozmowy o języku między Japończykiem a pytającym, [w:] tegoż, W drodze do języka, tłum. J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, s. 68–112.
  23. Hume D. 1962. Dialogi o religii naturalnej, [w:] tegoż, Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii wraz z dodatkami, tłum. A. Hochfeldowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  24. Humphrey R. 1958. Stream of Consciousness in the Modern Novel. A Study of James Joyce, Virginia Woolf, Dorothy Richardson, William Faulkner, and Others, University of California Press.
  25. Jameson F. 2010. The Hegel Variations. On the Phenomenology of Spirit, Verso.
  26. Joyce J. 2013. Ulisses, tłum. M. Słomczyński, Wydawnictwo Znak.
  27. Karczewski R. 2016. Przepowiadania narracyjne jako forma dotarcia do wspólnego człowieka, „Roczniki Teologiczne” LXIII, z. 12, s. 47–59
  28. Kiereś-Łach J. 2015. Filozofia i retoryka: Kontekst myślowy nowej retoryki Chaima Perelmana, Wydawnictwo Academicon.
  29. Lyotard F. 1988. Postmodernizm dla dzieci, tłum. J. Migasiński, Wydawnictwo Aletheia.
  30. Lyotard F. 1997. Kondycja ponowoczesna, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, Wydawnictwo Aletheia.
  31. Mahon P. 2007. Imagining Joyce and Derrida. Between Finnegans Wake and Glas, University of Toronto Press Inc.
  32. Pippin R.B. 2021. Philosophy by Other Means, University of Chicago Press.
  33. Poręba M. 2014. Co to jest rzeczywistość?, Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi.
  34. Reale G. 2012. Historia filozofii starożytnej, t. 2: Platon i Arystoteles, tłum. I. Zieliński, Wydawnictwo KUL.
  35. Rembowska-Płuciennik M. 2013. Narracja jako intersubiektywna przestrzeń mentalna, [w:] Narracyjność języka i kultury. Literatura i media, red. D. Filar, D. Piekarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 25–35.
  36. Ricoeur P. 2008a. Czas i opowieść, t. 1: Intryga i historyczna opowieść, tłum. M. Frankiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  37. Ricoeur P. 2008b. Czas i opowieść, t. 2: Konfiguracja w opowieści fikcyjnej, tłum. J. Jakubowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  38. Ricoeur P. 2008c. Czas i opowieść, t. 3: Czas opowiadany, tłum. U. Zbrzeźniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  39. Rousseau J.J. 1966. Umowa społeczna, tłum. A. Peretiatkowicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  40. Royce J. 1919. Lectures on Modern Idealism, Yale University Press.
  41. Sadza A. 2013. Narratologia Mieke Bal, „Przekładaniec”, nr 27, s. 238–245.
  42. Schopenhauer A. 2019. Dyalog, [w:] tegoż, O religii, tłum. J. Błeszyński, vis-à-vis etiuda, s. 5–53.
  43. Speight A. 2001. Hegel, Literature, and the Problem of Agency, Cambridge University Press.
  44. Święty Augustyn 2001. Dialogi filozoficzne, tłum. K. Augustyniak i in., Wydawnictwo Znak.
  45. Trzebiński J. 2001. Narracja jako sposób rozumienia świata, [w:] Praktyki opowiadania, red. W. Grajewski, Z. Mitosek, B. Owczarek, Universitas, s. 87–105.
  46. Vico G. 1966. Nauka nowa, tłum. J. Jakubowicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  47. White H. 1975. Metahistory, The Johns Hopkins University Press.

Downloads

Download data is not yet available.