Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Articles

No. 2(7) (2014): What Did We Get from Counterculture?

The Mythologized Consciousness – On the Countercultural Manifesto that Never Existed

  • Tomasz Maślanka
DOI
https://doi.org/10.51196/srz.7.3
Submitted
June 23, 2020
Published
2014-11-01

Abstract

In this paper I make an attempt to apply mythical concept of consciousness, created by Leszek Kołakowski, to the analysis of actual state of consciousness of the generation ‘68. The category of mythologized consciousness derived indirectly from The Presence of Myth will serve to interpret the countercultural revolt as a response to the breakdown of meaningful metanarratives, including primarily Marxism. Attempts to revise and later a total refutation of Marxism, which has been the key reference point for the generation of counterculture are recognized not as a rejection of certain political beliefs, but as the collapse of faith in the organizing power of this ideology and its ability to give meaning to human activities. The universality of the myth stems from the structure of mythical consciousness and the presence of intentional correlates of this consciousness is a response to the fundamental human needs. Hence, counterculture is here presented as a response to the fundamental existential needs that arise from the organization of human consciousness, and not as a reaction to landmark in political history. This analysis puts the emphasis on the cultural dimension of social change rather than political, suggesting that the counterculture was more universal phenomenon, which goes beyond the local historical circumstances.

References

  1. Alexander J. 1987. Twenty Lectures, Sociological Theory since World War II, Columbia University Press, New York.
  2. Alexander J. 2010. Machina informatyczna jako sacrum i profanum, [w:] Znaczenia społeczne. Studia z socjologii kulturowej, tłum. S. Burdziej, J. Gądecki, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
  3. Alexander J., Sherwood S., Smith Ph. 1993. Risking Enchantment. Theory and Methodology in Cultural Analisis, „Culture” 1993, nr 8(1), s. 10–14.
  4. Bloom A. 2012. Umysł zamknięty. O tym jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło dusze dzisiejszych studentów, tłum. T. Bieroń, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
  5. Burska L. 2012. Awangarda i inne złudzenia. O pokoleniu ‘68 w Polsce, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
  6. Eliade M. 2008. Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej, tłum. B. Baran, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
  7. Eliade M. 2009. Traktat o historii religii, tłum. J. W. Kowalski, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
  8. Fromm E. 2005. Mieć czy być?, tłum. J. Karłowski, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
  9. Gombrowicz W. 1997. Dziennik, t. I-III, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  10. Hobsbawm E. 1999. Wiek skrajności. Spojrzenie na Krótkie Dwudzieste Stulecie, tłum. J. Kalinowska-Król, M. Król, Politeja, Świat Książki, Warszawa.
  11. Jawłowska A. 1975. Drogi kontrkultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  12. Kijowski A. 1985. W środku życia, w połowie drogi, „Przegląd Katolicki” 1985, nr 29(57).
  13. Kłoczowski J. A. 1994. Więcej niż mit. Leszka Kołakowskiego spory o religię, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
  14. Kołakowski L. 1972. Obecność mitu, Instytut Literacki, Paryż.
  15. Kołakowski L. 1988. Główne nurt marksizmu, t. I-III, Aneks, Londyn.
  16. Kołakowski L. 1989. Kapłan i błazen, [w:] Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone z lat 1955–1968, t. II, wybór i oprac. Z. Mentzel, Puls, Londyn.
  17. Kołakowski L. 2006a. Odwet sacrum w kulturze świeckiej, [w:] Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
  18. Kołakowski L. 2006b. Diabeł, [w:] Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
  19. Kołakowski L. 2008. Czas ciekawy, czas niespokojny. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Zbigniew Mentzel, cz. II, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków.
  20. Kołakowski L. 2012. Jednostka i Nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  21. Legutko R. 1999. O czasach chytrych i prawdach pozornych, Wydawnictwo Stalky & Co, Kraków.
  22. Lukács G. 2013. Historia i świadomość klasowa. Studia o marksistowskiej dialektyce, tłum. M. J. Siemek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  23. Marcuse H. 1998. Eros i cywilizacja, tłum. H. Jankowska, A. Pawelski, Wydawnictwo Literackie MUZA, Warszawa.
  24. Maślanka T. 2003. Narodziny biurokracji z ducha nihilizmu. Weber i Nietzsche, [w:] Wokół socjologii polityki Maxa Webera, red. P. Woroniecki, C. Olbromski, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Olsztyn.
  25. Miłosz Cz. 1999. Zniewolony umysł, Wydawnictwo Literackie, Znak, Kraków.
  26. Rawls J. 2013. Teoria sprawiedliwości, tłum. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, PWN, Warszawa.
  27. Ricoeur P. 1986. Symbolika zła, tłum. S. Cichowicz, M. Ochab, Wydawnictwo Pax, Warszawa.
  28. Tönnies F. 2008. Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, tłum. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  29. Walicki A. 1996. Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.